آرتروز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که به طور عمده باعث بروز درد، التهاب، محدودیت در حرکت و در نهایت کاهش کیفیت زندگی افراد میشود. اگرچه بیماری آرتروز معمولا در سنین بالاتر رخ میدهد؛ اما افراد جوان نیز ممکن است به آن مبتلا شوند.
بنابراین شناخت علل، علائم و روش‌های درمانی این بیماری میتواند به شما کمک کند تا از ابتلا به آن پیشگیری کنید یا علائم را کاهش دهید. پس اگر می‌خواهید بدانید آرتروز چیست و چه علائمی دارد؟ چگونه باید آن را تشخیص دهید و بهترین روش‌های درمان آن چیست؟ با ما در ادامه همراه شوید!
بیماری آرتروز چیست؟
آرتروز یا استئوآرتریت یک بیماری مزمن و التهابی است که بر مفاصل بدن تاثیر می‌گذارد. در این بیماری، غضروف‌های مفاصل به تدریج تخریب و باعث ساییدگی استخوان‌ها میشوند. این آسیب به بافت‌های مفصلی منجر به درد، التهاب و کاهش انعطاف‌پذیری مفصل خواهند شد. به طور معمول، آرتروز در مفاصل زانو، ران، کمر، گردن، شانه‌ها و انگشتان دست دیده میشود. این بیماری میتواند از نوع اولیه (به علت پیری یا ژنتیک) یا ثانویه (به علت آسیب یا التهاب) رخ دهد. بیماری آرتروز به‌طور تدریجی پیشرفت می‌کند و میتواند عملکرد روزمره افراد را تحت تاثیر قرار دهد.
آشنایی با رایج‌ترین علل بیماری آرتروز
آرتروز به دلایل مختلفی ایجاد میشود که می‌توانیم به پیری، آسیبهای مفصلی و ژنتیک اشاره کنیم. با افزایش سن، غضروف‌ها و بافت‌های مفصلی به‌طور طبیعی دچار فرسایش میشوند و این موضوع میتواند به ایجاد آرتروز منجر شود. البته ژنتیک نیز نقش مهمی در مستعد بودن فرد برای ابتلا به آرتروز دارد. اضافه‌وزن و چاقی نیز فشار بیشتری به مفاصل وارد می‌کنند و باعث تشدید در روند فرسایش غضروف‌ها میشوند. در ادامه هر کدام از این دلایل را شرح می‌دهیم.
افزایش سن
افزایش سن یکی از مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به آرتروز است. با گذر زمان، غضروف‌های مفاصل که وظیفه محافظت از استخوان‌ها و کاهش اصطکاک را دارند، به تدریج فرسوده میشوند. این فرسایش باعث کاهش انعطاف‌پذیری مفاصل و آسیب به آن‌ها میشود. به همین دلیل، افراد بالای 50 سال بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارند. علاوه بر این، سلول‌های غضروفی توانایی بازسازی و ترمیم خود را در سنین بالاتر از دست می‌دهند.
ژنتیک
ژنتیک نقش مهمی در بروز آرتروز دارد. اگر فردی در خانواده‌اش سابقه ابتلا به این بیماری را داشته باشد، احتمال ابتلا در او نیز بیشتر است. در حقیقت برخی از ژن‌ها میتوانند باعث تغییرات ساختاری در غضروف‌ها و استخوان‌ها شوند که زمینه‌ساز بروز آرتروز هستند. به عبارتی دیگر، وراثت میتواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
آسیبهای مفصلی
آسیب‌هایی که به مفاصل وارد شده‌اند نیز میتوانند یکی دیگر از دلایل بیماری آرتروز باشند. این آسیب‌ها شامل شکستگی‌ها، پیچ‌خوردگی‌ها یا هر نوع ضربه به مفصل میشود که باعث آسیب به غضروف‌ها و بافت‌های اطراف مفصل خواهد شد. توجه داشته باشید که حتی اگر آسیب‌ها در گذشته درمان شده باشند، میتوانند باعث بروز تغییرات دیرهنگام در مفاصل شوند. این کار باعث تسریع در فرسایش غضروف‌ها و بروز آرتروز خواهد شد. (مخصوصا آسیب‌هایی که به مفاصل بزرگ مانند زانو یا ران وارد میشوند، بیشتر در معرض آرتروز قرار دارند.)
اضافه وزن و چاقی
افراد دارای اضافه وزن و چاقی بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز هستند. وزن اضافی، فشار زیادی به مفاصل، به ویژه مفاصل زانو، لگن و کمر وارد می‌کند. این فشار بیشتر بر روی غضروف‌ها و بافت‌های مفصل می‌افتد و موجب ساییدگی و فرسایش سریع‌تر آن‌ها میشود. علاوه بر این، چربی‌های اضافی بدن میتوانند باعث التهاب در مفاصل شوند که به تسریع فرسایش غضروف‌ها منجر خواهد شد.
فعالیتهای فیزیکی سنگین
افرادی که به‌طور مکرر فعالیتهای فیزیکی سنگین انجام می‌دهند، مانند ورزشکاران حرفه‌ای یا افرادی که شغلهای فیزیکی دارند، ممکن است دچار آرتروز شوند. این فعالیت‌ها فشار زیادی به مفاصل وارد می‌کنند و باعث آسیب به غضروف‌ها و بافت‌های اطراف آن‌ها میشوند. به ویژه در ورزش‌هایی که شامل پرش، دویدن یا تغییرات ناگهانی در جهت حرکت هستند، احتمال آسیب به مفاصل بیشتر است. این آسیب‌ها میتوانند منجر به بروز آرتروز در سنین جوانی نیز شوند.
مهم‌ترین علائم آرتروز چیست؟
آرتروز با علائم مختلفی خود را نشان میدهد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توانیم به درد مفصلی اشاره کنیم. این درد بهویژه در هنگام حرکت مفصل یا پس از فعالیتهای طولانی‌مدت شدت می‌یابد. در زیر با دیگر علائم آرتروز آشنا می‌شوید:
درد مفاصل
همانطور که گفتیم بروز درد در مفاصل یکی از علائم اولیه و اصلی بیماری آرتروز است. این درد معمولا در طول فعالیتهای فیزیکی و حرکت مفصل زیاد میشود و پس از استراحت یا در مواقعی که مفصل تحت فشار قرار دارد، ممکن است تسکین یابد.
کاهش دامنه حرکتی
یکی دیگر از علائم آرتروز به کاهش دامنه حرکتی مفصل مربوط میشود. فرد مبتلا به آرتروز ممکن است احساس کند که مفصل به‌راحتی حرکت نمی‌کند و انجام حرکات طبیعی مفصل برای او دشوار میشود.
التهاب و تورم مفصل
تورم و التهاب مفصل نیز از علائم این بیماری هستند که به دلیل آسیب به غضروف‌ها و آسیب‌دیدگی بافت‌های نرم اطراف مفصل ایجاد میشوند.
خشکی مفصل و صدای آسیاب شدن
خشکی مفصل، بهویژه پس از استراحت طولانی‌مدت یا در صبح هنگام بیدار شدن، یکی دیگر از علائم آرتروز است. این حالت باعث میشود فرد نتواند به راحتی مفصل خود را حرکت دهد. همچنین یکی از نشانه‌های بارز آرتروز صدای خش‌خش یا آسیاب شدن است که هنگام حرکت مفصل شنیده میشود. این صدا ناشی از فرسایش غضروف‌ها و ساییدگی استخوان‌ها به یکدیگر است.
نشستن نادرست و استفاده نامناسب از تجهیزات میتواند فشار زیادی به مفاصل وارد کند. برای یادگیری اصول صحیح نشستن و کار با ابزارهای دیجیتال، مقاله ارگونومی برای گیمرها را مطالعه کنید.
انواع آرتروز کدام است؟
همانطور که گفتیم آرتروز یک بیماری است که به آسیبهای مفصلی و التهاب آن‌ها اشاره دارد و به انواع مختلفی تقسیم میشود. هر نوع آرتروز علائم و دلایل خاص خود را دارد که ممکن است شامل درد، محدودیت حرکتی و آسیب به مفاصل باشد. در ادامه به بررسی انواع مختلف آرتروز و مشخصات هر کدام می‌پردازیم:
روماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی یکی از بیماری‌های خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به مفاصل حمله می‌کند و باعث التهاب شدید در آن‌ها میشود. این بیماری میتواند مفاصل را به صورت نامتقارن (مخصوصا مفاصل کوچک مانند انگشتان دست و پا) را تحت تاثیر قرار دهد. علائم این بیماری شامل درد، تورم، قرمزی و احساس سفتی در مفاصل است که در صبح‌ها شدت بیشتری می‌یابد. اگر روماتیسم مفصلی درمان نشود، میتواند منجر به تخریب مفاصل و محدودیت حرکتی دائمی شود.
آرتریت پسوریاتیک
آرتریت پسوریاتیک یک بیماری التهابی است که در افراد مبتلا به پسوریازیس دیده میشود. معمولا این بیماری با التهاب در مفاصل و ضایعات پوستی همراه است. آرتریت پسوریاتیک میتواند باعث التهاب شدید در مفاصل کوچک دست‌ها و پاها، به ویژه در نواحی ناخن‌ها، شود. این نوع آرتروز به تدریج موجب تغییر شکل مفاصل و محدودیت حرکت در نواحی مختلف بدن میشود.
زانو درد قدامی
زانو درد قدامی نوعی آرتروز است که در ناحیه جلوی زانو احساس میشود. این بیماری به دلیل آسیب به غضروف‌ها، تاندون‌ها یا رباط‌ها در ناحیه زانو اتفاق می‌افتد. علائم آن شامل درد شدید و تورم در ناحیه جلوی زانو است که بیشتر در هنگام خم شدن یا بلند شدن از حالت نشسته به وجود می‌آید. زانو درد قدامی میتواند در اثر آسیبهای ورزشی یا فعالیتهای طولانی‌مدت ایجاد شود.
اسپوندیلیت آنکیلوزان
اسپوندیلیت آنکیلوزان بیشتر بر ستون فقرات و مفاصل ساکروایلیاک تاثیر می‌گذارد. در این نوع آرتروز، التهاب مفاصل ستون فقرات باعث کاهش انعطاف‌پذیری و در نهایت ایجاد استخوان‌های پیوسته میشود. این بیماری در موارد شدید میتواند منجر به کاهش دامنه حرکتی و ایجاد مشکلات در حرکت دادن گردن و کمر شود. علائم آن شامل درد و سفتی در ناحیه پایین کمر، مخصوصا در صبح‌ها و پس از مدت زمان طولانی بی‌حرکتی است.
اسپوندیلو آرتریت محوری غیر رادیوگرافی
یکی دیگر از انواع بیماری آرتروز که مشابه اسپوندیلیت آنکیلوزان است، اسپوندیلو آرتریت محوری نام دارد. تفاوت اصلی این بیماری با اسپوندیلیت آنکیلوزاناین است که در تصاویر رادیوگرافی هیچ‌گونه تغییرات قابل مشاهده‌ای در استخوان‌ها دیده نمی‌شود. این بیماری با درد مزمن در کمر و مفاصل ساکروایلیاک همراه است و معمولا با کاهش انعطاف‌پذیری ستون فقرات در طول زمان تشخیص داده میشود. این نوع آرتروز بیشتر در افراد جوان و فعال دیده میشود و به مرور زمان میتواند به اختلالات حرکتی منجر شود.
نقرس
نقرس به دلیل تجمع بلورهای اسید اوریک در مفاصل ایجاد میشود. این بیماری در مفصل شست پا بروز می‌کند و باعث درد شدید، تورم و قرمزی در مفصل خواهد شد. نقرس به طور معمول در افراد با رژیم غذایی پرچرب، مصرف زیاد گوشت قرمز و الکل بیشتر دیده میشود. درمان این بیماری با داروهای کاهش‌دهنده اسید اوریک و تغییرات در رژیم غذایی انجام میشود.
استئومیلیت چند کانونی مزمن عود کننده
استئومیلیت نوعی عفونت استخوانی است که در اثر باکتری‌ها به وجود می‌آید و میتواند چندین ناحیه از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری باعث درد و تورم در مفاصل و استخوان‌ها میشود و ممکن است در اثر عفونت‌های مزمن بهویژه در کودکان یا افراد با سیستم ایمنی ضعیف ایجاد شود. توجه داشته باشید که اگر درمان مناسب برای آن انجام نشود، عفونت میتواند باعث تخریب دائمی استخوان‌ها شود.
آرتریت واکنشی
آرتریت واکنشی نوعی آرتریت است که به‌دنبال عفونت‌های دستگاه‌های مختلف بدن مانند دستگاه گوارش یا ادراری ایجاد میشود. این بیماری با درد و التهاب در مفاصل زانو و مچ پا همراه است و میتواند به صورت ناگهانی بروز کند. آرتریت واکنشی معمولا بعد از یک عفونت باکتریایی، مانند سوزاک یا دیسانتری، شروع میشود.
سندرم شوگرن
سندرم شوگرن یک بیماری خودایمنی است که باعث خشکی در چشم‌ها و دهان میشود. این بیماری میتواند با التهاب و درد در مفاصل همراه باشد و در برخی موارد، آسیب‌هایی به سایر بخش‌های بدن، مانند کلیه‌ها و ریه‌ها وارد کند. علائم این بیماری شامل خشکی چشم‌ها، گلودرد و درد مفاصل است که میتواند بسیار ناخوشایند باشد.
اسکلرودرمی موضعی
اسکلرودرمی موضعی نوعی بیماری است که در آن بافت‌های همبند پوست ضخیم میشوند. این بیماری میتواند باعث تغییرات ظاهری پوست و محدودیت حرکت در نواحی مختلف بدن شود. معمولا اسکلرودرمی در کودکان به صورت موضعی و در نواحی خاصی از بدن بروز می‌کند و میتواند موجب ایجاد مشکلاتی در عملکرد طبیعی پوست و مفاصل شود.
اسپوندیلوآرتریت
اسپوندیلوآرتریت نوعی بیماری التهابی است که به ستون فقرات و مفاصل آن آسیب می‌زند. این بیماری با درد در ناحیه پایین کمر و سختی در حرکت ستون فقرات همراه میشود. اسپوندیلوآرتریت میتواند باعث کاهش انعطاف‌پذیری و محدودیت حرکت در طول زمان شود.
لوپوس
لوپوس یک بیماری خودایمنی است که باعث میشود سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خودی حمله کند. این بیماری میتواند تمام بدن را تحت تاثیر قرار دهد و به طور رایج با التهاب در مفاصل، پوست، کلیه‌ها و ریه‌ها همراه است. علائم لوپوس شامل خستگی مزمن، درد مفاصل و ایجاد ضایعات پوستی میشود. درمان این بیماری با داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی صورت می‌گیرد.
چگونه بیماری آرتروز را تشخیص دهیم؟
تشخیص آرتروز از طریق چندین روش مختلف انجام میشود که می‌توانیم به معاینات بالینی، تست‌های تصویربرداری و آزمایش‌های خونی اشاره کنیم. برای تشخیص دقیق آرتروز، پزشکان ترکیبی از این روش‌ها را استفاده می‌کنند تا علت دقیق درد مفاصل را مشخص کنند و درمان مناسبی را برای آن تجویز نمایند. در بخش بعدی به توضیح روش‌های مختلف تشخیص آرتروز می‌پردازیم:
معاینه بالینی
معاینه بالینی اولین گام در تشخیص آرتروز است. در این مرحله، پزشک از بیمار می‌پرسد که درد مفاصل کجا و چگونه شروع شده است و چه زمانی بدتر میشود. همچنین، پزشک با لمس مفاصل و بررسی دامنه حرکتی، علائم آرتروز مانند تورم، قرمزی و خشکی را ارزیابی می‌کند. در این معاینه، توجه به تغییرات ظاهری مفاصل و توانایی فرد در حرکت دادن آن‌ها نیز بسیار مهم است.
تست‌های تصویربرداری
تصویربرداری به پزشک کمک می‌کند تا تغییرات ساختاری در مفاصل را مشاهده کند و تشخیص دقیقی از وضعیت بیمار داشته باشد. رایج‌ترین روش‌های تصویربرداری شامل موارد زیر میشوند:
- رادیوگرافی (X-ray): این روش به پزشک کمک می‌کند تا کاهش فاصله مفصلی، رشد خارهای استخوانی (استئوفیت‌ها)، و تغییرات استخوانی ناشی از آرتروز را شناسایی کند. رادیوگرافی معمولاً اولین تست تصویربرداری است که برای تشخیص آرتروز انجام میشود.
- تصویربرداری MRI: MRI تصاویر دقیقی از بافت‌های نرم مانند غضروف‌ها، رباط‌ها و تاندون‌ها ارائه میدهد. این روش برای تشخیص مشکلات غضروفی و آسیبهای جدی به مفاصل مفید است.
- توموگرافی کامپیوتری یا CT اسکن: یک روش تصویربرداری پیشرفته است که از اشعه ایکس برای تولید تصاویری مقطعی از بدن استفاده می‌کند. این تصاویر مقطعی امکان مشاهده جزئیات دقیق‌تر و واضح‌تر از بافت‌های داخلی بدن را فراهم می‌آورد. در زمینه تشخیص آرتروز، از CT اسکن بهویژه در مواردی استفاده میشود که پزشک بخواهد تغییرات پیچیده‌ای در مفاصل و ساختارهای اطراف آن‌ها را مشاهده کند که ممکن است در رادیوگرافی معمولی به‌خوبی نمایان نشوند.
- اولتراسوند: این روش تصویربرداری برای ارزیابی التهاب و مایع اضافی در مفاصل استفاده میشود. همچنین میتواند به شناسایی آسیبهای بافت نرم کمک کند.
آزمایش‌های خونی
آزمایش خون میتواند به شناسایی التهاب و عفونت‌های احتمالی که باعث درد و التهاب در مفاصل میشود کمک کند. در برخی انواع آرتروز، مانند روماتیسم مفصلی، پزشکان ممکن است آزمایش‌های خاصی را برای تشخیص وجود فاکتور روماتوئید یا آنتی‌بادی‌های دیگر که با بیماری‌های خودایمنی مرتبط هستند، تجویز کنند. همچنین آزمایش خون میتواند سطح اسید اوریک را بررسی کند که در بیماری‌هایی مانند نقرس افزایش می‌یابد.
آرتروسکوپی
آرتروسکوپی یک روش تشخیصی و درمانی است که در آن یک دوربین کوچک از طریق یک برش کوچک به داخل مفصل وارد میشود. این روش به پزشک اجازه میدهد تا به طور مستقیم داخل مفصل را مشاهده کند و آسیبهای غضروفی، التهاب یا هر نوع تغییر دیگری که ممکن است در مفصل وجود داشته باشد، بررسی کند. این روش زمانی استفاده میشود که نتایج دیگر تست‌ها کافی نباشد.
بررسی تاریخچه پزشکی
بررسی دقیق تاریخچه پزشکی بیمار، از جمله سوابق خانوادگی و سابقه آسیبهای مفصلی میتواند اطلاعات مهمی برای تشخیص آرتروز فراهم کند. آرتروز در افرادی که سابقه خانوادگی بیماری‌های مفصلی دارند یا افرادی که به‌طور مداوم فشار زیادی بر روی مفاصل خود وارد می‌کنند، شایع‌تر است.
تست‌های عملکردی
در برخی موارد پزشک برای ارزیابی دقیق‌تر تاثیر آرتروز بر حرکت و عملکرد مفصل، تست‌های عملکردی از بیمار می‌گیرد. این تست‌ها به‌طور خاص بر روی دامنه حرکتی مفصل و میزان توانایی فرد در انجام فعالیتهای روزمره تمرکز دارند. این روش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا بر اساس میزان محدودیت‌های حرکتی بیمار، برنامه درمانی مناسبی تنظیم کند.
عوامل خطر بیماری آرتروز
برخی عوامل میتوانند احتمال ابتلا به آرتروز را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد زیر میشوند:
- سن: با افزایش سن، خطر ابتلا به آرتروز افزایش می‌یابد.
- ژنتیک: تاریخچه خانوادگی آرتروز میتواند فرد را در معرض ابتلا قرار دهد.
- چاقی: اضافه‌وزن فشار بیشتری به مفاصل وارد می‌کند و خطر آرتروز را افزایش میدهد.
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان به آرتروز مبتلا میشوند. (بهویژه در سنین بالاتر)
- فعالیت بدنی: فعالیتهای فیزیکی بیش از حد یا آسیبهای گذشته میتوانند منجر به آرتروز شوند.
بهترین روش‌های درمان آرتروز چیست؟
حال که با آرتروز چیست و چه علائمی دارد آشنا شدید، نوبت به معرفی راه‌های درمان آن می‌رسد. درمان آرتروز به دو دسته اصلی تقسیم میشود که شامل جراحی و درمان‌های غیر جراحی هستند. هدف از درمان آرتروز کاهش درد، حفظ حرکت مفاصل، جلوگیری از پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. در ادامه هر کدام از بهترین روش‌های درمان آرتروز را معرفی می‌کنیم:
درمان‌های دارویی
درمان‌های دارویی بیماری آرتروز شامل موارد زیر میشوند:
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و دیکلوفناک برای کاهش التهاب و تسکین درد مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها معمولا اولین راه درمان آرتروز هستند.
- داروهای مسکن ساده مانند پاراستامول برای کاهش درد در مراحل اولیه آرتروز استفاده میشود.
- داروهای کورتیکواستروئیدی: در مواردی که درد شدید است و درمان‌های اولیه موثر نبوده‌اند، داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزولون برای کاهش التهاب شدید تجویز میشوند. این داروها میتوانند به صورت خوراکی یا از طریق تزریق به داخل مفصل باشند.
- هیالورونیک اسید: در برخی از انواع آرتروز، تزریق هیالورونیک اسید به مفصل میتواند به تسکین درد و بهبود حرکت مفصل کمک کند. این ماده به عنوان روان‌کننده طبیعی مفصل عمل می‌کند.
درمان‌های فیزیکی و توانبخشی
این درمان‌ها به روش‌های زیر صورت می‌گیرند:
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی میتواند به بهبود دامنه حرکتی مفصل، تقویت عضلات اطراف مفصل و کاهش درد کمک کند. این درمان شامل تمرینات خاصی است که به تقویت عضلات و بهبود استقامت کمک می‌کند.
- حرکت درمانی: تمرینات حرکتی و نرمش‌های سبک میتوانند در حفظ تحرک مفاصل مفید باشند. ورزش‌هایی مانند شنا و پیاده‌روی به کاهش درد و افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل کمک می‌کنند.
- تراپی‌های گرم و سرد: استفاده از کمپرس گرم یا سرد در کاهش التهاب و تسکین درد مفاصل موثر است. درمان‌های گرم میتوانند برای شل کردن عضلات و کاهش درد مفصلی مفید باشند؛ در حالی که کمپرس سرد سبب کاهش تورم و التهاب میشود.
روش‌های جراحی
یکی دیگر از راه‌های درمان آرتروز جراحی است که در زیر روش‌های آن را مشاهده می‌کنید:
- آرتروسکوپی: در این روش جراحی، از یک دوربین کوچک (آرتروسکوپ) برای مشاهده داخل مفصل و انجام اعمال جراحی مانند ترمیم غضروف یا برداشتن بافت آسیب‌دیده استفاده میشود. این روش برای بیماران با آسیبهای جزئی به غضروف مفصل مناسب است.
- جراحی تعویض مفصل: در موارد شدید آرتروز که درمان‌های دیگر پاسخگو نباشند، جراحی تعویض مفصل ممکن است توصیه شود. در این روش، مفصل آسیب‌دیده با یک مفصل مصنوعی جایگزین میشود. این جراحی بیشتر برای مفاصل زانو و ران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- استئوتومی: در این روش، استخوان‌ها به‌طور جزئی بریده میشوند تا فشار وارد بر مفصل کاهش یابد. این روش معمولا در بیماران جوان یا آن‌هایی که از تعویض مفصل نمی‌توانند استفاده کنند، انجام میشود.
درمان‌های تکمیلی و جایگزین
در این بخش با روش‌های مکمل برای درمان آرتروز آشنا می‌شوید:
- طب سوزنی: طب سوزنی یکی از راه‌هایی است که به کاهش درد و التهاب در بیماران مبتلا به آرتروز کمک می‌کند. این روش با تحریک نقاط خاصی از بدن سبب بهبود جریان خون و کاهش تنش‌های عضلانی میشود.
- مکمل‌های غذایی: برخی از مکمل‌های غذایی مانند گلوکوزامین، کندروئیتین، و امگا-3 میتوانند به تسکین درد و بهبود سلامت مفاصل کمک کنند. مصرف این مکمل‌ها در برخی بیماران مفید است؛ اگرچه شواهد علمی کافی برای تاثیر آن‌ها در درمان آرتروز وجود ندارد.
- درمان با لیزر کم‌توان: لیزر کم‌توان برای تسکین درد و کاهش التهاب در برخی از انواع آرتروز استفاده میشود. این درمان میتواند به تسریع روند بهبود مفصل آسیب‌دیده کمک کند.
- مشاوره و روان‌درمانی: در برخی موارد، آرتروز تاثیرات روانی منفی مانند اضطراب و افسردگی را به دنبال دارد. در این زمان، درمان‌های روانشناختی مانند مشاوره و درمان‌های شناختی رفتاری میتوانند به بیماران کمک کنند تا با درد و محدودیت‌های جسمی خود بهتر کنار بیایند.
موثرترین راه‌های پیشگیری از آرتروز
هرچند که برخی از عوامل بروز آرتروز مانند ژنتیک غیرقابل تغییر است؛ اما با رعایت برخی نکات می‌توان از شدت گرفتن علائم آن جلوگیری یا روند پیشرفت را کند کرد. در ادامه موثرترین روش‌های پیشگیری از بیماری آرتروز را بیان می‌کنیم:
- حفظ وزن مناسب: اضافه وزن یکی از عوامل خطر اصلی در بروز آرتروز به ویژه در مفاصل زانو، کمر و لگن است. فشار اضافی بر مفاصل باعث تسریع در آسیب غضروف‌ها میشود. بنابراین، حفظ وزن مناسب میتواند به کاهش خطر ابتلا به آرتروز کمک کند. رژیم غذایی متعادل همراه با ورزش منظم در حفظ وزن سالم موثر است و فشار روی مفاصل را کاهش میدهد.
- ورزش منظم و تقویت عضلات: تقویت عضلات اطراف مفاصل، به ویژه مفاصل زانو، لگن و کمر، فشار وارد بر غضروف‌ها را کاهش میدهد و حرکات مفصل را تسهیل می‌کند. ورزش‌های سبک مانند شنا، پیاده‌روی و یوگا انعطاف‌پذیری مفاصل را افزایش می‌دهند و عضلات را تقویت می‌کنند.
- مراقبت و احتیاط در حین فعالیتهای روزانه: مراقبت از مفاصل در هنگام انجام فعالیتهای روزانه میتواند به پیشگیری از آرتروز کمک کند. به عنوان مثال در هنگام بلند کردن اشیاء سنگین بیشتر دقت کنید و به طرز صحیح بنشینید. همچنین در هنگام انجام فعالیتهای سنگین و تکراری، باید استراحت‌های کوتاهی داشته باشید تا فشار روی مفاصل کاهش یابد.
- استراحت و مدیریت استرس: استراحت کافی و مدیریت استرس به کاهش التهاب در بدن و جلوگیری از آسیب به مفاصل کمک می‌کند. خوب است بدانید که استرس مزمن باعث تشدید التهاب و درد مفاصل میشود. بنابراین استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن، تمرینات تنفسی و یوگا را به خاطر داشته باشید.
جمع‌بندی
در نهایت باید بدانید که آرتروز یک بیماری قابل پیشگیری است و با رعایت نکاتی که در این مطلب معرفی کردیم، می‌توانید از بروز آن جلوگیری کنید یا شدت آن را کاهش دهید. از مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از ابتلا به این بیماری می‌توانیم به نحوه درست نشستن، احتیاط در انجام فعالیتهای سنگین، داشتن یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و استراحت کافی اشاره کنیم.
سوالات متداول
چه عواملی باعث ایجاد آرتروز میشوند؟
عواملی مانند سن، ژنتیک، آسیبهای قبلی به مفاصل، چاقی، و سابقه خانوادگی میتوانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند. فشار اضافی بر مفاصل، بهویژه در افراد چاق یا کسانی که شغلهای فیزیکی دارند، میتواند به بروز این بیماری کمک کند.
آیا آرتروز فقط در افراد مسن رخ میدهد؟
هرچند که آرتروز بیشتر در افراد مسن دیده میشود، اما این بیماری میتواند در افراد جوان نیز به دلیل عوامل ژنتیکی، آسیبهای مفصلی یا فعالیتهای فیزیکی مکرر بروز کند.
چه علائمی نشان‌دهنده آرتروز هستند؟
درد مزمن مفاصل، سفتی و خشکی مفاصل، تورم، کاهش دامنه حرکتی مفصل، و ایجاد صدای “خش‌خش” یا “کریچ‌کریچ” در مفصل از علائم رایج آرتروز هستند. این علائم بهویژه در هنگام حرکت یا پس از فعالیت طولانی مدت بیشتر نمایان میشوند.
آیا آرتروز قابل درمان است؟
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای آرتروز وجود ندارد، اما درمان‌های مختلفی برای کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی وجود دارند. این درمان‌ها شامل داروهای ضد درد و ضد التهاب، فیزیوتراپی، تغییرات در شیوه زندگی، و در برخی موارد جراحی است.
